Latarnia Stilo
Dane kontaktowe
84-211 Sasino
Godziny otwarcia
Cennik
W związku z brakiem nowoczesnego oznakowania nawigacyjnego pomiędzy Rozewiem na wschodzie i Czołpinem na zachodzie dla bezpieczeństwa żeglugi, z początkiem XX wieku rząd pruski podjął decyzję budowy latarni morskiej i ostrzegawczego urządzenia dźwiękowego. Pod lokalizację latarni wybrano wydmę o wysokości 45 m, położoną na północ od Chat w Stilo koło Nowego Sasina (Stilokathen bei Neu – Sasin).
Projekt latarni został opracowany na początku XX wieku, a jego głównym projektantem i później konstruktorem był Walter Körte (1855-1914), uznany pruski specjalista budowlany z Berlina. Budowę latarni rozpoczęto wiosną w 1904 r. i po dwóch latach oddano do eksploatacji. Dostępne autorowi źródła podają, że żeliwne płyty wykonała i wieżę wzniosła firma „Nordische Elektrizitäts und Stahlwerke A.G. z Schellmühl bei Danzing” (obecnie dzielnica Młyniska, pomiędzy Gdańskiem a Nowym Portem). Ośmiu ślusarzy i kilku pomocników pracowało prawie rok przy budowie wieży. Ogólny koszt budowy latarni wyniósł 81 800 marek, w tym 10 000 marek kosztowała aparatura optyczna.
Wzniesiono ponad trzydziestometrową, stopniowo zwężającą się ku górze wieżę, składającą się z płyt 95 cm wysokości. Szerokość wieży u podstawy wynosi 7,3 m, a pod laterną 3,9 m. Powyżej dziesiątej kondygnacji ustawiono laternę mieszczącą w sobie aparaturę optyczno-świetlną. Wieżę posadowiono na okrągłym fundamencie o średnicy 9,6 m, grubości 1 m i zagłębionym 1,5 m poniżej powierzchni gruntu. Taki stan obiektu wraz z charakterystycznym malowaniem w trzy poziome pasy, począwszy od góry: czerwony, biały i czarny, przetrwał niezmieniony do dnia dzisiejszego.
W laternie wykonanej przez firmę „Julius Pintsch” z Berlina, na stole obrotowym umieszczono łukową lampę prądu stałego, zaprojektowaną przez Paula Mullera z Berlina i optykę o średnicy 1150 mm, składającą się z soczewki i pryzmatów wykonanych przez Wilhelma Weule z Goslar.
Zestaw taki przetrwał ponad 20 lat. Lampę łukową zastąpiono żarówką elektryczną o mocy 2000W w 1926 r. W tym czasie zainstalowano również rezerwowe światło zasilane gazem. Latarnia została ostrzelana przez niezidentyfikowany samolot pod koniec wojny. Pociski uszkodziły kilka szyb laterny. Po skompletowaniu niezbędnego wyposażenia maszynowni ponowne uruchomienie światła nastąpiło w kwietniu 1946 r.
Modernizacja latarń przeprowadzona przez Urząd Morski w Gdyni w okresie powojennym objęła też Stilo. Żarówkę o mocy (2500W) zainstalowano w połowie lat 50-ch. Kolejną modernizację przeprowadzono w 1975 r. Zainstalowano stół obrotowy firmy AGA. Zasięg latarni wynosił do 23,5Mm. Wprowadzono uruchamianie świateł przez fotokomórkę, co zwolniło latarnika z bezpośredniego wykonywania tej czynności. Na kolejne zmiany czekano do 2000 r. Tym razem nie objęły one urządzeń optyczno-świetlnych, a miały wpływ na jej wygląd zewnętrzny. W związku z szeroko rozwijającą się telefonią komórkową, wieżę „upiększono” antenami.
Administratorem latarni Stilo jest Urząd Morski w Gdyni. Latarnię udostępniono do zwiedzania dla ruchu turystycznego przez Biuro Hydrograficzne Rzeczypospolitej Polskiej w Gdyni od 1 czerwca 1992 r.
Na drzwiach wyjściowych na taras na 10 kondygnacji, znajdowała się tabliczka z napisem „Julius Pintsch Berlin 1906” upamiętniająca datę zakończenia prac i oddania latarni do eksploatacji. Jubileusz 100-lecia służby dla bezpieczeństwa żeglugi przypadał 29 lipca 2006 r.
20 stycznia 2012 r. na wieczną wachtę odszedł latarnik Romuald Łozicki. Następcą ś.p. Romualda został jego syn Damian.
Romualda upamiętniono pamiątkową tablicą przy wejściu do latarni. Sentencja umieszczona poniżej popiersia jest następująca: „Dla zachowania w pamięci potomnych niezrównanego gawędziarza utrwalającego wśród zwiedzających sienkiewiczowską romantykę zawodu latarnika tablicę tę ufundowało Towarzystwo Przyjaciół Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, 2 sierpnia 2014 r.”
Latarniczka Weronika Łozicka przeszła na emeryturę 27 listopada 2019 r. Pani Weronika przeszła na emeryturę w dniu zmiany urządzenia świetlnego w latarni.
27 listopada 2019 r.firma Elecom sp. z o.o. zainstalowała nowe urządzenie świetlne produkcji hiszpańskiej MSM z Walencji.
Miarą zainteresowania latarnią morską Stilo są liczne rzesze turystów odwiedzające ją w okresie letnim. Świadczy to o ogromnej potrzebie udostępniania obiektów dziedzictwa morskiego do zwiedzania.
Towarzystwo Przyjaciół Narodowego Muzeum Morskiego zaprasza od lat, do latarń morskich udostępnionych do zwiedzania w Stilo, Rozewiu, Helu i Krynicy Morskiej
Rok budowy | 1904 – 1906 |
Wysokość wzgórza | 41 m n.p.m. |
Wysokość światła n.p.m. | 75 m |
Wysokość latarni do światła | 34 m |
Zasięg światła latarni | do 23.5 mil morskich |
Charakterystyka światła | pełny cykl 12 s |
Malowanie latarni | poziome pasy od dołu: czarny, biały i czerwony oraz czarna galeryjka na białym tle |
Położenie latarni | obecnie 970 m od linii brzegowej (wg Google) |
Lp. | Nazwisko i imię | Okres pracy |
1 | P. Prüztt | Ostatni latarnik niemiecki do 1945 r. |
2 | Wojciech Jagusiak, kapral | Wachty w latarni 1945-1948, żołnierz WOP-u |
3 | Liss Jan | 15.06.1945 r. – 31.07.1974 r. |
4 | Reszke Antoni | 20.02.1948 r. – 01.12.1954 r. |
5 | Sałustowicz Roman | 15.05.1945 r. – 31.10.1949 r. |
6 | Łozicki Stefan | 23.02.1948 r. – 31.12.1980 r. |
7 | Szataj Jan | 01.09.1949 r. – 28.02.1957 r. |
8 | Krzyżanowski Adam | 22.03.1957 r. – 12.09.1964 r. |
9 | Godula Longin | 20.05.1961 r. – 31.08.1998 r. |
10 | Liss Henryk, syn Jana | 01.08.1974 r. – 31.08.1979 r. |
11 | Kulling Jerzy | 05.11.1971 r. – 27.05.1979 r. |
12 | Sankowski Jan | 01.09.1979 r. – 31.06.1984 r. |
13 | Zielonko Andrzej | 06.01.1981 r. – 08.01.1990 r. |
14 | Orzechowski Jan | 01.07.1984 r. – 31.01.1992 r. |
15 | Łozicki Romuald, syn Stefana | 02.07.1979 r. – 20.01.2012 r. |
16 | Łozicka Weronika, żona Romualda | 25.07.1990 r. – 27 11.2019 r. |
17 | Godula Dariusz, syn Longina | 01.09.1998 r. – 12.12.2022 r. |
18 | Łozicki Damian, syn Romualda | 01.06.2012 r. – nadal |
1904 | Rozpoczęcie budowy wieży. |
1905 | Wybudowanie zaplecza socjalnego i technicznego (budynek mieszkalny, maszynownia, magazyn) u podnóża wydmy, przy obecnej ul. Latarników. |
1906 | Zakończenie budowy wieży, wyposażenie laterny w urządzenie optyczno-świetlne (soczewka i lampa łukowa). Uruchomienie latarni. |
1926 | Zmodernizowanie maszynowni i urządzenia świetlnego; rozpoczęcie używania żarówek i gazowego światła rezerwowego. |
1937 | Budowa nowej maszynowni na wzgórzu obok latarni. |
1945 | Ostrzelanie latarni przez niezidentyfikowany samolot pod koniec wojny (uszkodzono soczewkę i szyby laterny). |
kwiecień 1946 | Ponowne zaświecenie światła latarni. |
1950 | Rozebranie „buczka” zbudowanego przy plaży w 1906 i przeniesienie wieży do Jastarni w celu budowy latarni. |
1950 | Wybudowanie ceglanej wieży dla „buczka” przy plaży. |
1955 | Przejście na żarówki o mocy 2500W. |
1975 | Wymiana stołu obrotowego wraz z elementami optycznymi. Przeniesienie soczewki do Muzeum Latarnictwa w Rozewiu. |
1975 | Zainstalowanie aparatury świetlnej firmy AGA ze Szwecji. Zainstalowanie fotokomórki. |
01.06.1992 | Udostępnienie latarni do zwiedzania przez Biuro Hydrograficzne Rzeczypospolitej Polskiej w Gdyni. |
2000 | „Upiększenie” latarni antenami telefonii komórkowej. |
2004-2005 | Remont budynku maszynowni. |
2006 | Malowanie wieży. |
29.07.2006 | Umieszczenie przy wejściu do wieży pamiątkowej plakietki, upamiętniającej „służbę dla bezpieczeństwa żeglugi”, w trakcie uroczystości 100-lecia latarni. Autorką tablicy jest absolwentka ASP w Gdańsku Natalia Łysejko. |
02.08.2014 | Upamiętnienie latarnika Romualda Łozickiego popiersiem na ścianie latarni. |
27.11.2019 | Zainstalowanie nowoczesnego urządzenia świetlnego produkcji hiszpańskiej firmy MSM z Walencji. |
grudzień 2019 | Przejście na obsadę dwuosobową latarni. |
01.07.2020 | Epidemia koronawirusa opóźniła otwarcie latarni dla ruchu turystycznego dopiero od 1 lipca. Wymagania Sanepidu nakładają obowiązek noszenia maski w trakcie pobytu w latarni i zachowywanie odległości 2 m pomiędzy zwiedzającymi. Frekwencja zwiedzających latarnię bardzo zmalała. |